Следејќи ја ситуација поврзана со Коронавирусот, како во земјава, така и во странство, ви се обраќаме со отворено писмо со цел да ве поттикнеме да се преземат дополнителни итни мерки кои ќе овозможат зголемено дистанцирање меѓу поединци, односно спречување на ширење на вирусот, а при тоа ќе овозможат луѓето побезбедно да се движат.
Следејќи ја ситуација поврзана со Коронавирусот, како во земјава, така и во странство, ви се обраќаме со отворено писмо со цел да ве поттикнеме да се преземат дополнителни итни мерки кои ќе овозможат зголемено дистанцирање меѓу поединци, односно спречување на ширење на вирусот, а при тоа ќе овозможат луѓето побезбедно да се движат.
Во согласност последната објава за задолжително физичко растојание, сметаме дека покрај обезбедувањето физичко растојание, поттикнувањето на не-моторизираното движење (пешки и со велосипед) ќе придонесе и за:
- намалување на загадениот воздух, кој пак е поврзан со зголемен степен на смртност на корoнавирус пациентите според студии направени во Италија и САД;
- поради редуцираноста на јавниот превоз на кој се потпираат голем дел од граѓаните, овие интервенции ќе овозможат пристап до безбедна алтернатива за движење за луѓето кои не поседуваат автомобил, немаат возачка дозвола и не можат да си дозволат користење на такси;
- ќе им овозможат на луѓето потребна, минимална физичка активност и излегување на воздух додека патуваат до работа и ги извршуваат нужните обврски, што е позитивно за нивниот имунитет и добра психолошка состојба.
Нашиот предлог итни мерки се состои во поттикнување на луѓето да користат велосипед или да одат пеш преку зголемување на површините за возење велосипед и за пешачење во вид на привремени велосипедски или пешачки ленти на сметка на коловозите.
Во ситуација на значајно редуциран автомобилски сообраќај, овие интервенции е лесно да се реализираат без никакви негативни ефекти, како што покажува евалуацијата направена во Берлин.
Предлагаме:
- На булеварите со повеќе ленти, најдесната лента да биде привремено наменета за велосипеди, а велосипедската патека (доколку воопшто ја има) да биде привремено наменета за пешаци.
- На улиците каде има доволно широк коловоз да се воведат велосипедски ленти.
- На улиците од понизок ранг - маалските улици кои немаат воопшто тротоари, немаат доволно широки тротоари или тротоарите се користат за паркирање, да се воспостави зона 20, односно ограничување на движење од најмногу 20 км/ч со цел да се овозможи безбедно споделено користење од пешаци, велосипедисти и моторни возила на коловозот.
- Просторот зафатен со платените паркинзи како тие на ЈП Градски Паркинг, Град Скопје, ЈП за ПУП - Прилеп и ЈП Паркинзи на Општина Центар кои се долж улиците (и на сметка на тротоарите/односно улиците) да се врати на пешаците и велосипедистите.
- Сите општини да ги лоцираат местата каде особено се групираат граѓаните чекајќи ред (пред маркети, аптеки, банки итн.) и да го прошират пешачкиот простор на сметка на колозовот и паркирањето.
Овие наши предлози ги доставуваме поради ситуацијата на недостаток на безбеден велосипедски и пешачки простор по улиците, особено кога е потребно безбедно разминување на растојание од најмалку 1 метар според препораките (според најновите препораки од Министерство за здравство - 2 метри), на тротоари и простори кои се некаде потесни и од 1 метар, а некаде и непостоечки. Дополнително, редиците кои се создаваат пред продавниците и аптеките бараат зголемен простор за да може на безбедно растојание да се чека ред, но и да може минувачите и тие кои чекаат ред да се разминат.
Овие наши предлози се преземени од мерките кои градовите од светот ги прават. Како илустрација ќе наведеме само неколку:
- Берлин, Германија и Будимпешта, Унгарија воспоставија привремени велосипедски ленти на сметка на автомобилските ленти.
- Богота, Колумбија, воспостави 117 километри привремени велосипедски рути за намалување на гужвите во јавниот превоз поради корона-вирусот.
- Британија ги поедностави процедурите за општините да можат привремено да ги затварат сообраќајниците во корист на простор за пешаци и велосипедисти.
- Бруклин (Масачусец), САД, ја менува конфигурацијата на повеќе улици со цел да обезбеди физичко дистанцирање меѓу пешаците и се укинува паркирањето на некои улици, а некаде се одземаат цели коловозни ленти, со цел да се добие привремено проширување на тротоарите.
- Виена, Австрија, воспостави зони 20 во маалата каде тротоарите се тесни со цел пешаците да можат безбедно да се разминуваат.
- Милано, Италија со цел намалување на аерозагадувањето ќе трансформира 35 км од коловозите во велосипедски и пешачки патеки.
- Монтреал, Канада прошири тротоари на сметка на организираните паркинзи за автомобили со цел да им помогне на пешаците да одржуваат растојание еден од друг
- Нов Зеланд ги финансира општините да спроведат нискобуџетни интервенции (со боја, жардињери и конуси) на улиците со кои ќе го зголемат просторот за пешаци и велосипеди и кои можат да се изведат во рок од неколку дена.
Светската здравствена организација исто така дава препораки за пешачење и возење велосипед со цел да се остане физички и ментално здрав како мерка против коронавирусот, конкретно СЗО генералниот директор Тедрос Адханом Геврејесус на прес конференција на 20 март кажа: "За време на ова тешко време, важно е да се внимава на вашето физичко и ментално здравје. Ова не само што ќе ви помогне долгорочно, исто така и ќе ви помогне да се борите со КОВИД-19 доколку го добиете." Оттука ГД на СЗО препорачува, меѓу другото, доколку може да излезат луѓето да пешачат, да трчаат или да возат велосипед држејќи безбедно растојание.
Како што Министерот за здравство посочува, кризата ќе трае во текот на целата оваа година. Сите споменати градови посочуваат: дури и после достигнувањето на пиковите, мерките за физичко дистанцирање ќе мора да потраат подолго време, барем во текот на наредната година додека не се пронајде вакцина или поефикасен лек. Исто така, ќе се зголеми бројот на луѓе кои ќе страдаат од проблеми со зглобовите, од кардиоваскуларни и други здравствени проблеми поради намаленото движење во периодот на строги мерки. Затоа, колку побрзо се започне со осмислување и спроведување на вакви мерки за овозможување поголем пешачки и велосипедски простор, толку подобро за сите. Оваа криза е нашето ново нормално за минимум една година и градовите треба да покажат резилиентност и флексибилност во справувањето со неа.
На подолг рок се надеваме дека дел од овие мерки ќе преминат од привремени во постојани, токму поради корисноста за општото добро и здравје на граѓаните.
Ние, велосипедистите и пешаците, стоиме на располагање за консултација и помош во однос на спроведување на овие мерки.
Од:
граѓаните (велосипедисти и пешаци)
Иницирано од:
На Точак, Скопје
Здружение на граѓани Одржливи иницијативи - Скопје
(Социјален велосипедски центар - Педала; то4ак)
Поддржано од:
Здружение на граѓани Велес Бајкинг - Велес
Гостивар НаТочак
ИНЦФ - Организација за Информација и Природа, Скопје
Неформална велосипедска група "Explore Macedonia Tour" Скопје
Форум за Авангардна Креативност - Прилеп
Екстрим бајк тим Битола
Здружение за одржлив развој СФЕРА Интернешнал, Битола
МТБ Тетова
Здружение "Велосипед-2015", Прилеп
ВелоДостава Скопје
Локална Агенција за Развој, Струга
НВО Канабис Институт Пелагонија, Прилеп
Здружение ВЕЛОЕВРОПА - Скопје
Здружение ЕДИНСТВЕНА МАКЕДОНИЈА, Скопје
Регионален центар за шумарство и рурален развој-РЕФОРД, Скопје
Клуб за планинарски спортови Москито 2015, Кочани
Вело група Macedonian women bike squad, Скопје
Здружение на лица со параплегија и квадриплегија Без ограничувања, Кочани
Асоцијација за Активен Туризам Експлорер - Охрид 2018
Друштво неозбилни велосипедисти, Скопје
Здружение ИРЗ Тетово
Коалиција за одржлив развој - КОР, Скопје
Здружение за друмски и планински велосипедизам ”Маседониан Бајк Рајдерс”, Скопје
Здружение за култура и уметност „Колектив Ветерница“, Скопје
Здружение на граѓани Еко Логик, Скопје
Вело Училишта
Планинарски спортски клуб СТРУГА
ПрилепНаТочак, Прилеп
ЗГ Проактива Скопје
БитолаНаТочак, Битола
ТетовоНаТочак, Тетово
ГРИН-ОРГ-КО Кочани
Здружение ИЗВОР Кратово
“Регионален центар за одржлив развој“ Кратово
СтрумицаНаТочак, Струмица
Платформа Земи здив, Битола
Младинска Асоцијација ИМКА, Битола
Здружение на граѓани Центар за европски развој и интеграција, Битола
Интерактив, Битола
Здравје пред профит во Центар, Скопје
Доставено до:
Влада
Мин. за здравство
Град Скопје
Општина Аеродром
Општина Бутел
Општина Гази Баба
Општина Ѓорче Петров
Општина Карпош
Општина Кисела Вода
Општина Центар
Општина Чаир
Општина Велес
Општина Битола
Општина Прилеп
Општина Тетово
Општина Струга
Општина Охрид
Општина Гостивар
Општина Кочани
Општина Струмица
Општина Кратово
ЗЕЛС
РСБСП
Медиуми
Дополнителни информации:
° Светска здравствена организација (на Англиски): Препораки за физичко и ментално здравје https://www.cnbc.com/amp/2020/03/20/who-offers-tips-for-living-under-coronavirus-quarantine-dont-drink-smoke-or-watch-too-much-news.html
° Светска здравствена организација и Европакс Унија (на Англиски): Алатка за економска проценка на здравјето за возење велосипед и пешачење - http://www.euro.who.int/en/health-topics/environment-and-health/Transport-and-health/activities/guidance-and-tools/health-economic-assessment-tool-heat-for-cycling-and-walking
° (Превод од) Препораки за Ковид-19 од Европска федерација на велосипедисти: https://natochak.blogspot.com/2020/04/covid-19.html
° Мерки за корона вирусот во Бруклин, САД (на Англиски): https://brooklinecovid19.com/2020/04/09/brookline-announces-changes-to-street-configurations-to-accommodate-social-distancing-by-pedestrians/?fbclid=IwAR1ML_2E5jXkwKUtrYdX0JwRbN6uLYpO6rWXF_ud6y1IvlNUkWH4mM5kQr4
° Мерки за корона вирусот во Виена, Австрија (на Германски): https://twitter.com/KhPape/status/1248889537515921410
° Загадениот воздух го зголемува ризикот од респираторни проблеми што може да бидат фатални за пациенти со коронавирусот. https://www.mkd.mk/svet/vesti/zagadeniot-vozduh-nosi-daleku-povisoki-stapki-na-smrtnost-od-kovid-19-veli-edna-studija?fbclid=IwAR24dZHohVyNvx00N9pDmQ57bHBpCvN4RZMMILuClkyR4WDGgtpgj6Ku0U4
° Мерки за коронавирусот во Монтреал, Канада: https://www.cbc.ca/news/canada/montreal/montreal-covid-19-containment-1.5526534?fbclid=IwAR3s2ni5e5bl3RVEHoSuLbJBBnhZsUbwdWNtLMEArKQ8mU6Qmt40jJJvMig
° Мерки за коронавирусот во Берлин, Германија (на Германски): https://www.facebook.com/watch/?v=882830305497694
° Привремени велосипедски ленти во Будимпешта, Унгарија (на Англиски): https://koronavirus.budapest.hu/en/2020/04/06/temporary-bike-lanes-will-help-traffic-during-the-pandemic/ и https://youtu.be/72r1LGl9YRk
° Повик за користење велосипед за време на коронавирусот во Белград, Србија (на Српски): http://www.beograd.rs/cir/beoinfo/1772030-poziv-gradjanima-da-koriste-bicikl/?fbclid=IwAR0Fz06nGxRP2gUw1yzh6MTklLVFr9_r4VhQSfZkRlqxBC0ltL4l5d343_0
° Мерки за коронавирусот во Богота, Колумбија (на Англиски): https://www.semana.com/nacion/articulo/ciclovias-temporales-en-bogota/657000
° Фонд од Владата на Нов Зеланд за брзи мерки за проширување на пешачкиот и велосипедскиот простор (на Англиски): https://www.stuff.co.nz/national/120970386/how-coronavirus-will-change-the-face-of-the-cbd
° Поедноставни процедури за затварање на улици во Британија (на Англиски): https://www.bbc.com/news/science-environment-52353942
° Мерки и препораки за заштита и превенција од КОВИД-19 на Влада на РСМ: „Како до правилна домашна само-изолација?“ со препорака за безбедно растојание на 1 до 2 метри https://vlada.mk/covid19
° Министерство за здравство на РСМ: Одржувајте 2м растојание. https://www.facebook.com/zdravstvomk/photos/a.519020931488434/2988422374548265/?type=3&theater
° Прес од Министерот за здравство: планираање за справување со Ковид-19 за претстојната зима 2020/2021 https://vlada.mk/node/21091
° Од 44-та седница на Владата: Задолжително носење лична заштитна опрема за граѓаните во Куманово, Тетово и Прилеп; Задолжително држење растојание https://vlada.mk/node/21099
° Поврзаност на загадениот воздух со смртност од Ковид19 во САД (на Англиски) https://projects.iq.harvard.edu/covid-pm
° Поврзаност на загадениот воздух со смртност од Ковид19 во Италија (на Англиски) https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0269749120320601?via%3Dihub=
° Економскиот товар на физичка неактивност: глобална анализа на главни, не-комуникативни болести (на Англиски) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27475266
° Светска здравствена организација, Глобален акционен план за физичка активност 2018-2030: по активни луѓе за по здрав свет (на Англиски) https://www.who.int/ncds/prevention/physical-activity/global-action-plan-2018-2030/en/
° Ефекти на физичка неактивност на главни не-комуникативни болести низ светот: амализа на товарот на болести и должина на живот (на Англиски) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22818936
° Институт светски ресурси, Возењето точак обезбедува критична животна линија за време на Коронавирус кризата (на Анлгиски) https://www.wri.org/blog/2020/04/coronavirus-biking-critical-in-cities
° Милано ќе реконструира улици за да овозможи повеќе простор за велосипедисти и пешаци https://meta.mk/milano-ќe-rekonstruira-uliczi-za-da-ovozmozhi-poveќe-prostor-za-velosipedisti-i-peshaczi/?fbclid=IwAR07ixO_8DI0eZVuDh6EHzcC3pQIMY_tl6HHt91wGvXLR25fVVl-C_No-J8